Voor u ligt de Begroting 2021-2024. In deze begroting worden de doelstellingen en de bijbehorende financiële middelen voor het komende jaar vastgesteld door de gemeenteraad. Voorts geven we een financiële doorkijk voor de daaropvolgende drie jaar. We geven aan welke specifieke activiteiten we ontplooien in het komende jaar en op welke manier we als gemeente willen bijdragen aan de Renkumse samenleving.
De begroting 2021-2024 schrijven en behandelen we in bijzondere tijden. Er is een nieuwe situatie ontstaan door verandering in de politieke verhoudingen binnen de gemeenteraad. Maar in de eerste plaats wordt het jaar 2020 gedomineerd door de COVID-19-pandemie. In de Perspectiefnota schreven we al dat we leven in tijden van onzekerheid. Onzekerheid voor ondernemers die hun bedrijf sterk onder druk zien staan, voor inwoners die hun baan dreigen kwijt te raken en voor mensen die zorgen hebben over hun gezondheid of die van een naaste.
Juist in deze tijden willen we er als gemeente voor onze samenleving zijn. Als gemeente kiezen we koers en maken we duidelijk wat onze inwoners, verenigingen en ondernemers van ons mogen verwachten. We zien als gemeente geen ruimte meer om verder op essentiële voorzieningen te bezuinigen. We hebben vorig jaar al fors moeten ingrijpen in het voorzieningenniveau in onze dorpen om de financiële eindjes aan elkaar te knopen. De ruimte in niet-wettelijke taken is nog maar zeer beperkt. Bovendien verwachten we dat verdere bezuinigingen het lokale herstel van de samenleving – wat nodig is na de coronacrisis – fors zal bemoeilijken.
Tegelijkertijd zien we dat het ons nog onvoldoende lukt om met de middelen van het Rijk onze wettelijke taken uit te voeren – met name in het sociaal domein – en dat we daarom genoodzaakt zijn onze inkomsten te verhogen. Dat vinden we pijnlijk, maar we zien ook dat deze ingreep/ maatregel onvermijdelijk is om er voor te zorgen dat we een betrouwbare en ook zelfstandige gemeente blijven.
Deze inkomstenverhoging gaat gepaard met een aantal bestuurlijke afspraken tussen gemeenteraad en college:
We willen leren en verbeteren en varen scherp aan de wind
Ondanks dat organisatie, college en gemeenteraad al een intensief bezuinigingstraject in 2019 hebben doorlopen, blijven we kritisch op onze uitgaven en staan we open voor kansen om onze opbrengsten te optimaliseren. We zien voor de komende anderhalf jaar in de eerste plaats kansen in het beteugelen van de kosten in het sociaal domein en het optimaliseren van de opbrengsten uit onder andere grondexploitatie. Zeker op de besparingen in het sociaal domein wordt al ingezet, maar we willen nog meer gebruik maken van externe inzichten en goede voorbeelden in andere gemeenten. Daarom spreken raad en college af dat op zo’n kort mogelijke termijn, het liefst nog in 2020, de hulp gevraagd wordt van de Provincie of van een partij die de Provincie aanbeveelt, om Renkum te adviseren in welke kansen er liggen met betrekking tot deze twee beleidsterreinen. Gemeenteraad en college trekken hier gezamenlijk in op en verwerken de uitkomsten in de Voorjaarsnota in 2021.
Bovendien bekijken we ieder jaar het financieel perspectief opnieuw en wegen we af of het mogelijk is om de belastingen voor inwoners te verlagen. Waarbij we ons realiseren dat we de komende jaren te maken hebben met een flink aantal risico’s. We denken daarbij bijvoorbeeld aan de doordecentralisatie Beschermd wonen, de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, de Omgevingswet, bodemtaken, de herverdeling van het gemeentefonds en het al dan niet continueren van de extra rijksbijdrage voor de jeugdwet.
We werken aan een duurzaam toekomstperspectief van de gemeente Renkum
Gezien de opgaven binnen het lokaal bestuur, de aanhoudende kwetsbare financiële situatie en de grote onzekerheid waarmee elk toekomstperspectief op dit moment gepaard gaat, maken we de afspraak enerzijds te investeren in onze bestuurscultuur en anderzijds samen met de Provincie te onderzoeken welke mogelijkheden en onmogelijkheden er zijn om de gemeente Renkum toekomstbestendig te organiseren. Dit onderzoek resulteert in scenario’s die voor het einde van deze raadsperiode van input kunnen dienen voor een volgende raadsperiode.
We zorgen voor een gezonde organisatie
We investeren opnieuw in de organisatie. Ondanks dat er geen ruimte is voor verschillende andere belangrijke wensen vinden we het noodzakelijk te zorgen voor een wendbare organisatie die ons huidige takenpakket naar behoren kan uitvoeren. Dat vraagt naast investering in enige formatie, vooral investeren in onze organisatieontwikkeling door vereenvoudiging en verheldering van werkprocessen en sturing op kwaliteit van mensen, resultaten en samenwerkingen. Daarvoor is ook een ontwikkelbudget opgenomen in onze begroting. Nieuwe taken kunnen we alleen goed uitvoeren als er voldoende middelen bij meekomen.
We willen de kwaliteit en omvang van de organisatie objectief kunnen beoordelen en daarom investeren we in structurele benchmarking. De jaarlijkse resultaten daarvan én het verloop van onze organisatieontwikkeling vraagt ook verantwoording naar bestuur en samenleving. Jaarlijks gaan we hierover met de raad in gesprek.
Tegelijkertijd realiseren we ons dat het niet opportuun is enerzijds toekomstbestendige scenario’s te onderzoeken en anderzijds een nieuw gemeentehuis te realiseren, waar extra middelen voor nodig zijn. Wel onderzoeken we wat dan minimaal nodig is voor een werkbaar gemeentehuis voor de komende 5 á 10 jaar en welke scenario’s er zijn voor een duurzame gemeentewerf.
Tot slot: over goed bestuur
Het college hecht aan vervanging van de vertrokken wethouder. Met begrip voor de politieke discussie die u heeft te voeren, willen wij nogmaals benadrukken, dat deze vervanging niet wordt gevraagd om het college zelf van dienst te zijn, maar de samenleving. De huidige situatie wat betreft de COVID-19-pandemie, de nieuwe taken die er op ons afkomen en de verbinding die nodig is met de samenleving maakt dat wij u – in het belang van de Renkumse samenleving – verzoeken om het college weer op sterkte te brengen.