Op grond van deze wet worden gemeenten, provincies, waterschappen en andere publiekrechtelijke rechtspersonen die een onderneming drijven per 1 januari 2016 belastingplichtig voor de Vpb.
Voor de Vpb is sprake van een onderneming indien, cumulatief, sprake is van:
- een duurzame samenwerking van kapitaal en arbeid;
- waarmee wordt deelgenomen aan het economische verkeer; en
- waarmee winst wordt beoogd (het winstoogmerk wordt geacht reeds aanwezig te zijn indien structureel overschotten worden behaald of als incidenteel overschotten worden behaald en in concurrentie wordt getreden).
Indien één van deze drie eisen ontbreekt, is geen sprake van een onderneming. De gemeente is alsdan in zoverre niet onderworpen aan de Vpb.
Alle gemeentelijke activiteiten worden jaarlijks in kaart gebracht en getoetst welke clusters door de ondernemerspoort komen, m.a.w. Vpb-plichtig worden. In het geval van Vpb-plicht is in kaart gebracht welke opbrengsten, welke kosten en welke vermogensbestanddelen aan die activiteit worden toegerekend (vermogensetikettering). Voorts is onderzocht of (een deel van) de ondernemingswinst is vrijgesteld.
Vanaf 2018 maakt gemeente Renkum gebruik van het softwarepakket GRIP van Step in Control. Deze oplossing zorgt op softwaregebied voor beheersing van de vennootschapsbelasting (vpb) en zal in de toekomst ook zorgen voor het samenstellen van de (fiscale) jaarrekening, risicobeheersing en de (verbijzonderde) interne controle op het gebied van vpb.
Het risico op VPB-plicht beperkt zich voor Gemeente Renkum tot een klein aantal gebieden:
- Begraafplaatsen en crematoria (voor zover “winstgevend”)
- Financiering (verstrekking van leningen bijv. ihkv duurzaamheid)
- Natuurbescherming (in het geval dat houtverkoop wordt losgeweekt uit het totale bosbeheer)
- Grondbedrijf (voor zover “winstgevend”)
- Verkoop van reststromen (afval)
- Verhuur onroerende zaken (boven normaal vermogensbeheer)
- Verkoop onroerende zaken (boven normaal vermogensbeheer)
- Verkoop roerende zaken (voor zover daar een “bescheiden inkomen” uit wordt gerealiseerd)
- Reclame
Deze onderdelen zijn verder uitgewerkt en onderbouwt om te komen tot een voorstel richting de belastingdienst.
Gemeente Renkum heeft aan BDO Accountants & Belastingadviseurs gevraagd een review uit te voeren op het door de gemeente samengestelde dossier vennootschapsbelasting 2017, waarbij zij zich hebben gericht op bovenvermelde activiteiten. Tevens is aan BDO gevraagd of zij zich kunnen vinden in de ingenomen standpunten inzake verkoop van een drietal gronden / schoolgebouwen, ’t Klooster en Moviera. Op een enkel verbeterpunt na in de dossieropbouw, acht BDO de ingenomen en onderbouwde standpunten verdedigbaar. Wel beschouwd BDO het aan- en verkopen van het gebouw waar Moviera in was gevestigd als een risico-activiteit voor de VPB en benadrukt dat de belastingdienst hierover mogelijk een andere mening toegedaan kan zijn.
BDO Accountants & Belastingadviseurs acht de ingenomen standpunten van Gemeente Renkum verdedigbaar, consequenties lijken daarom vooralsnog beperkt, al geven ze wel aan dat de belastingdienst het standpunt “boven normaal vermogensbeheer” kan innemen inzake de verkoop van het gebouw Moviera.
In 2019 heeft de belastingdienst met terugwerkende kracht het standpunt ingenomen dat reclame-inkomsten uit privaatrechtelijke contracten (concessies) een belaste ondernemersactiviteit vormt. Hierover loopt een behoorlijk aantal bezwaarprocedures die naar verwachting voor een beperkt aantal gemeenten gaan leiden tot gerechtelijke procedures.
In eerste instantie heeft de Belastingdienst zich in deze discussie gericht op de grote gemeenten (G40). Primair werd een korte vragenbrief gestuurd, waarna vervolgens een nadere vragenbrief volgde. Deze nadere vragenbrief was behoorlijk ingekleurd met uitvergrote elementen en uitermate uitgebreid (>10 pagina’s), waardoor veel discussie over de feiten ontstond. Na klachten van gemeenten bij de VNG hieromtrent heeft de Belastingdienst in overleg met de VNG afgesproken deze uitgebreide vragenbrief niet meer te sturen en gerichter en compacter feiten uit te vragen. Omdat er steeds meer bezwaren over reclame komen, ook voor kleine(re) gemeenten, is de Belastingdienst nu voornemens om een compactere vragenbrief rond te sturen naar alle gemeenten. Dit vanuit het oogpunt van eenheid van beleid. Gemeente Renkum heeft deze vragenbrief nog niet ontvangen.
Gemeente Renkum heeft het standpunt ingenomen dat hier sprake is van normaal vermogensbeheer.
Pas na controle door de belastingdienst kan met 100% zekerheid worden vastgesteld dat ons ingenomen standpunt “Gemeente Renkum is niet verplicht tot aangifte VPB” juist is. Dit ingenomen standpunt geldt voor de boekjaren 2016 tot heden.